Het is voor iedereen prettig om assertief te kunnen zijn, assertiviteit in het ondernemerschap een essentiële eigenschap. Het helpt je namelijk tegelijkertijd om dingen voor elkaar te krijgen als om als je grenzen te bewaken, zodat je niet te veel hooi op je vork neemt.
Wie assertiviteit laat zien, dwingt respect af. Dit is gunstig voor het opbouwen en behouden van je klantenkring. Maar wat is assertiviteit nou precies? Kun je leren om assertiever te worden? En hoe zet je het dan vervolgens in tijdens het ondernemen?
Wat is assertiviteit?
Assertief zijn beteken dat je voor jezelf opkomt, dat je aangeeft wat je wel en wat je juist niet wilt, maar tegelijkertijd rekening blijft houden met de gevoelens en belangen van de ander. Je geeft op een open, directe en redelijke manier aan wat je denkt, voelt en wilt.
Dat betekent ook dat je je dus enigszins kwetsbaar opstelt. Je voelt je verantwoordelijk voor je eigen gedrag en bent niet conflict vermijdend. Tegelijkertijd laat je de ander in zijn waarde en houd je rekening met zijn wensen. Assertiviteit is dus een positieve eigenschap en staat zeker niet gelijk aan het doordrammen van je mening of je inflexibel opstellen, zoals soms weleens ten onrechte wordt gedacht.
Assertiviteit en zelfvertrouwen
Als je bruist van het zelfvertrouwen, dan is het vaak gemakkelijker om assertiviteit te laten zien. Je weet dan immers wie je bent, waar je voor staat en wat je rechten zijn. Je bent minder bang om afgewezen te worden en mocht dit toch gebeuren, dan heb je er vertrouwen in dat er wel weer een nieuwe opdracht voorbij zal komen.
Om je assertiviteit te trainen kan het dus lonen om aan je zelfvertrouwen te werken. Andersom krijg je ook weer meer zelfvertrouwen door je assertief op te stellen.
Een mooie wisselwerking dus, waarbij assertiviteit en zelfvertrouwen elkaar blijven boosten.
Assertiviteit toepassen
Situaties waarin je als ondernemer assertiviteit zult moeten toepassen zijn bijvoorbeeld bij het aannemen van werk, verzoeken om meerwerk, het krijgen van feedback en het geven van feedback. Meestal zal dit contact zijn met je klanten, maar ook bijvoorbeeld met leveranciers.
Uiteraard is assertiviteit bij verkoopgesprekken eveneens heel belangrijk. Laat je bijvoorbeeld niet verleiden om voor een veel te laag uurtarief aan de slag te gaan. Weten wat je waard bent dwingt respect af bij je prospect. Durf ook te onderhandelen met je eventuele leveranciers. Vaak valt er best te praten over korting als je daar simpelweg om vraagt.
En denk ook eens aan je familie en vrienden: misschien heb je weleens discussies gehad over hoeveel je werkt en op welke tijden, waarbij jou verwijten worden gemaakt. Maak hierover duidelijke afspraken waarover alle partijen tevreden zijn. Assertief met dit soort situaties omgaan zorgt ervoor dat je minder stress zult ervaren. En je gesprekspartner zeer waarschijnlijk ook.
Assertief zijn
Veel mensen vinden het lastig om assertiviteit toe te passen. Vrouwen hebben hier doorgaans iets meer moeite mee dan mannen. Ook als startende ondernemer kan het lastig zijn om vol zelfvertrouwen je grenzen aan te geven. Je komt immers nog maar net kijken. Kun je je dan niet eerst beter een tijdje volledig schikken naar de wensen van je schaarse klantenkring en elke opdracht aannemen die voorbij komt? Nee, dat moet je juist niet doen.
De klanten die je hebt leren dan namelijk dat ze over je heen kunnen lopen en door een beetje aandringen toch hun zin kunnen krijgen. Te veel op je strepen gaan staan is aan de andere kant ook weer niet goed, dat maakt het onprettig om met je samen te werken.
Maar let wel: assertiviteit is dus niet hetzelfde als op je strepen gaan staan. Als je assertiviteit toepast houd je juist ook rekening met wat de ander wil. Je zult dan waarschijnlijk op zoek gaan naar een compromis waar alle partijen blij mee zijn. Wees ook assertief naar familie en vrienden: zeker als startende ondernemer kan het lastig zijn om in te schatten hoeveel en wanneer je aan het werk bent.
Maak geen afspraken waar je je niet aan kunt houden en laat je zeker ook niet verleiden om opdrachten (even) te laten liggen. Dit kost je uiteindelijk alleen maar meer stress. Maak duidelijke afspraken hoe jullie hiermee om zullen gaan.
Assertief worden
Assertiviteit is een goede eigenschap om te bezitten als mens en zeker als ondernemer. Helaas is lang niet iedereen van zichzelf al assertief. Gelukkig kun je assertiviteit wel leren. Belangrijk is wel om het je echt eigen te maken en niet te ‘acteren’ dat je assertief bent.
Daar prikken mensen al snel doorheen en dat maakt zeker geen goede indruk. Blijf ook dicht bij jezelf, probeer geen ander persoon te worden. Ook dit is niet authentiek en dat vinden anderen niet prettig om te merken. Wat werkt dan wel? Het begint ten eerste bij luisteren naar jezelf. Als je wilt aangeven wat je wel en niet wilt, dan moet je wel weten wát je nou eigenlijk (niet) wilt. Probeer te luisteren naar je gevoel en tegelijkertijd je gezonde verstand te gebruiken.
Zeker als je net begint als ondernemer is deze combinatie belangrijk. Het kan immers zijn dat je nog niet goed weet hoeveel werk in hoeveel tijd je op je kunt nemen. De eerste reactie kan dan zijn dat je in paniek raakt en de opdracht wilt afwijzen. Denk dan even rustig en logisch na en maak een planning, zodat je weet of het echt niet mogelijk is om de opdracht aan te nemen. Andersom kun je soms beter een opdracht waar je een slecht gevoel over hebt niet aannemen, al is het logisch gezien verstandig.
Laat niet met je sollen, maak alleen afspraken waar jij je echt goed bij voelt. Je mag je best flexibel opstellen, maar ga daarbij niet over je eigen grenzen. Als je iets onredelijk vindt, benoem dit dan en vertel wat voor gevoel dit bij jou oproept. Maak de ander geen verwijten.
Assertiviteitstraining
Misschien heb je aan de bovenstaande ideeën en tips al voldoende om wat assertiever te worden, maar de kans is groot dat je meer informatie en oefening nodig hebt. Er bestaan veel boeken over assertiviteit die je kunt lezen. Ook op internet is heel veel informatie te vinden over assertiviteit waar je mee aan de slag kunt gaan.
Als dit echter niet voldoende voor je is of je vindt het gewoon prettig om wat meer begeleiding te krijgen, dan is een assertiviteitstraining misschien iets voor jou.
Schrik niet, een dergelijke training hoeft helemaal niet veel tijd te kosten. Soms heb je aan een workshop van een dag al voldoende of volg je enkele korte sessies. En het is de investering meer dan waard, omdat je minder stress zult ervaren en geen opdrachten meer zult aannemen waar je eigenlijk niet achter staat.
Bij de training leer je meestal een aantal technieken die je kunt inzetten bij gesprekken. Je leert hoe je voor jezelf op moet komen terwijl je rekening blijft houden met de ander. Ook leer je wellicht hoe je aan je zelfvertrouwen kunt bouwen en om positiever te denken.
Conflicthantering
Hoe goed je ook je best doet om assertief te zijn, het is bijna onvermijdelijk dat je toch een keer een conflict krijgt met een opdrachtgever, leverancier, collega of je naasten. Het is dan belangrijk om het conflict niet uit de weg te gaan of je assertiviteit te laten schieten en je toch te schikken naar de wensen van de ander.
Bedenk dat niemand een conflict leuk vindt en dat iedereen erbij is gebaat om een oplossing te vinden. Assertiviteit is hierbij weer heel belangrijk. Je wilt immers dat er een oplossing komt die voldoet aan jouw wensen, maar ook de wensen van de ander respecteert.
Vertel duidelijk jouw wensen en verwachtingen en laat de ander deze ook rustig vertellen. Eigenlijk moet je dit ook al doen bij het aannemen van een opdracht, want dat kan conflicten voorkomen. Vraag je nieuwe opdrachtgever wat hij precies van je wil ontvangen en wat zijn verwachtingen zijn.
Op dat moment kun je dan al aangeven of deze wensen realistisch zijn. En zo niet, wat je dan wel kunt doen. Het is handig om deze afspraken vast te leggen in (de bijlage van) een contract. Als er dan toch nog een conflict ontstaat, dan kun je de afspraken erbij pakken. Wellicht lost dit al veel op.
Conflicthantering training
Als je conflicthantering erg lastig vindt, dan kun je eventueel ook hierin een cursus volgen. Zo kom je erachter waarom je conflicten zo lastig vindt en leer je hoe je er toch goed mee om kunt gaan.
Bekende redenen voor het vermijden van conflicten zijn bijvoorbeeld de angst om afgewezen of verlaten te worden, angst voor de reactie de ander, de angst om onaardig gevonden te worden en simpelweg een hekel hebben aan ruzie en gedoe. In eerste instantie lijkt het soms gemakkelijker om het conflict dan maar uit de weg te gaan, maar dit leidt vaak tot situaties waar je je niet prettig bij voelt. Als je weet welke reden ten grondslag ligt aan jouw conflict vermijdende gedrag, dan kun je het beter aanpakken en oplossen.
