De modelovereenkomst: hoe ziet hij eruit en betekent dit een vooruitgang?

de modelovereenkomst

Wil je als ZZP’er aan de slag? Dan wil de opdrachtgever graag weten dat je ook zeker als ondernemer aan de slag gaat en dat deze niet achteraf verplicht blijkt om kosten te moeten betalen voor loondienst, zoals loonheffingen en premies. In het verleden kon dit worden duidelijk gemaakt door middel van een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Vanaf 1 mei 2016 is dit echter verleden tijd. De VAR is vanaf dat moment vervangen door de modelovereenkomst.

Deze modelovereenkomst wordt hier onder de loep genomen. Wat is een modelovereenkomst, hoe ziet deze eruit, waar moet je precies aan denken als ZZP’er en is er met de invoering van de modelovereenkomst ook echt vooruitgang geboekt?

Inhoudsopgave:

Wat is een modelovereenkomst?

De modelovereenkomst is een overeenkomst tussen werkgever en werknemer. Hierin worden de afspraken tussen beide vastgelegd. Dit heeft vooral als doel dat duidelijk is wat er van elkaar verwacht wordt en hoe de arbeidsrelatie eruitziet.

Als je als zelfstandig ondernemer voor een opdrachtgever aan de slag gaat, wil deze graag zeker weten dat er geen sprake is van loondienst.

Zou er namelijk sprake zijn van loondienst, dan heeft de opdrachtgever bepaalde verplichtingen inzake ontslag, betaling van ziekte en vakantie, en betaling van loonheffingen en premies die door de werkgever afgedragen moeten worden.

Als de opdrachtgever de kans krijgt om de arbeidsrelatie van tevoren duidelijk vast te leggen, zodat deze tegen de genoemde risico’s van betalingen en verplichtingen is ingedekt, is het makkelijker om als ZZP’er een opdracht te krijgen.

Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie

De modelovereenkomst is in het leven geroepen door verandering van wetten en regels en behoort toe aan de nieuwe wet ‘Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie’ (DBA). De wet DBA is in werking getreden op 1 mei 2016, waarbij de Minister van Financiën verantwoordelijk is voor een juiste uitvoering van deze wet.

Dit is een speciale wet die alleen tot doel heeft om schijnconstructies van zelfstandigheid tegen te gaan. Waarbij een opdrachtgever een opdracht geeft aan een zelfstandige opdrachtnemer, terwijl deze slechts voor één bedrijf werkt en eigenlijk hetzelfde werk doet als andere werknemers die in loondienst zijn.

Het tegengaan van deze schijnconstructies is zinvol voor de overheid, omdat deze ervoor zorgen dat de werkgever onder bepaalde plichten, zoals betalingsverplichtingen, uit komt en de zelfstandige verschillende belastingvoordelen krijgt.

De overheid kan dus zowel recht doen, als geld besparen door hier beter op te handhaven. De Wet DBA is dan ook in het leven geroepen om de handhaving op dit gebied een stukje gemakkelijker te maken.

Overgangsregeling

Om de overgang van VAR naar modelovereenkomst zo soepel mogelijk te laten verlopen, was er een overgangsregeling ingesteld. Volgens deze overgangsregeling was de VAR over 2014, 2015 en 2016 geldig tot de wetswijziging van kracht werd.

Omdat de wetswijziging per 1 mei 2016 is ingegaan, is de overgangsregeling inmiddels niet meer van kracht en moet iedereen een modelovereenkomst gebruiken in plaats van een VAR. Wel is er sprake van een implementatietermijn tot 30 april 2017.

In deze tijd kunnen opdrachtgevers en opdrachtnemers hun handelings- en werkwijze aanpassen aan de manier zoals die is besproken en goedgekeurd door beiden in de opstelde overeenkomst.

Wanneer heb je deze overeenkomst nodig?

De overeenkomst heeft alleen tot doel de arbeidsrelatie duidelijk te maken. Het is niet verplicht hier gebruik van te maken. Wanneer je als ZZP’er echter een opdracht gaat uitvoeren voor een opdrachtgever, zal de opdrachtgever hier meestal wel om vragen.

Je kunt er dan voor kiezen om een voorbeeld modelovereenkomst te gebruiken die van tevoren is opgesteld en te vinden is op de website van de Belastingdienst.

Dit is erg handig, want de Belastingdienst is akkoord gegaan met deze basis modelovereenkomst. Wanneer je deze gebruikt weet je dan ook zeker dat je over een goede, geaccepteerde overeenkomst beschikt.

Je kunt er ook voor kiezen om zelf een overeenkomst op te stellen, zolang deze het maar mogelijk maakt om te handhaven aan de hand van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie en dus voldoet aan de voorwaarden die de Belastingdienst heeft opgesteld in de modelovereenkomst.

Is er voor de Belastingdienst reden om te twijfelen aan de grond van de arbeidsrelatie, dan kan het zijn dat deze beslist dat je eigenlijk in loondienst bent. Waardoor je niet in aanmerking komt voor de verschillende belastingvoordelen waarop je recht hebt als starter. Waardoor de werkgever zijn verplichtingen die horen bij een werknemer in loondienst alsnog moet nakomen.

Verschillende soorten van de modelovereenkomst

Voor verschillende situaties heeft de Belastingdienst verschillende basismodelovereenkomsten opgezet. Deze zijn te vinden op de website van de Belastingdienst. Het ligt dus aan jouw situatie welke overeenkomst je nodig zult hebben en hoe deze er precies uit ziet.

Er zijn algemene modelovereenkomsten, die zijn opgesteld aan de hand van de eisen die worden gesteld aan het gezag van de werkgever, de mogelijkheid om als opdrachtnemer het werk door iemand anders te laten doen en de tussenkomst van een eventuele bemiddelaar of intermediair.

Daarnaast bestaan er vormen van deze overeenkomsten die zijn aangepast aan verschillende branches en beroepsgroepen en individuele modelovereenkomsten. Deze laatste zijn opgesteld en voorgelegd voor goedkeuring door individuen en ze mogen dan ook alleen precies in diezelfde vorm gebruikt worden.

Wat staat er in de modelovereenkomst?

In de modelovereenkomst worden een aantal dingen behandeld. Sommige zaken zijn specifiek van toepassing op de situatie, en kunnen daarom worden aangepast. Het gaat dan om beschrijvingen van de partijen die deelnemen, om wat voor werkzaamheden het gaat, de duur van de opdracht en het tarief dat onderling is afgesproken.

Er zijn ook een aantal punten in de modelovereenkomst die niet mogen worden aangepast. Deze hebben betrekking op de voorwaarden die de Belastingdienst stelt aan de overeenkomst, zodat deze er zeker van is dat het gaat om zelfstandig ondernemerschap en niet om loondienst. Worden deze zinnen wel aangepast, dan kan de Belastingdienst niet met zekerheid zeggen dat de betrekking achteraf niet toch wordt gezien als loondienst.

Het gaat er dan om dat je aangeeft allebei te werken volgens de wet die omschrijft hoe een overeenkomst tussen een opdrachtgever en zelfstandige opdrachtnemer eruitziet. Je verklaart hiermee dus allebei duidelijk het werk niet uit te voeren zoals je zou doen als je in loondienst zou zijn.

Wat is het verschil tussen de modelovereenkomst en de in het verleden gebruikte VAR?

Waar je nu de modelovereenkomst gebruikt, werd voor mei 2016 gebruik gemaakt van de VAR. Deze VAR was een schriftelijke verklaring, die je alleen maar hoefde aan te vragen en aan de opdrachtgever moest kunnen overleggen.

De modelovereenkomst is echt een rechtsgeldige overeenkomst. Een soort contact, welke moet worden opgesteld tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Aan de hand hiervan kan de Belastingdienst beoordelen of er inderdaad geen sprake is van een loondienstverband. De inhoud van het document en de wijze van verkrijgen verschillen dus met de VAR.

Daarnaast is de aansprakelijkheid een groot verschil. Bij de VAR was het zo, dat de opdrachtnemer meestal een boete en een naheffing moest betalen wanneer de Belastingdienst erachter kwam dat er sprake was van een schijnconstructie.

Bij de modelovereenkomst zijn zowel opdrachtnemer, als opdrachtgever aansprakelijk op het moment dat er wordt gewerkt via een dienstverband dat eigenlijk overeenkomt met een loondienst, maar waarbij de benodigde belastingen hiervoor niet worden afgedragen. De risico’s worden dus niet alleen maar bij de opdrachtnemer neergelegd.

Wat betekent de modelovereenkomst voor jou als ZZP’er?

Als ZZP’er moet je eigenlijk met dezelfde zaken rekening houden als dat je moest met de VAR. Je moet ten eerste voor jezelf nagaan of je graag gebruik wilt maken van een modelovereenkomst, aangezien dit niet verplicht is.

Daarnaast moet je nagaan of de opdrachtgever zelf graag gebruik wil maken van een modelovereenkomst en moet je duidelijk maken dat je het geen probleem vindt om hiervan gebruik te maken. Zo heb je meer kans op het binnenhalen van opdrachten, omdat veel werkgevers toch zeker willen weten dat ze geen loonheffing hoeven af te dragen.

Daarnaast betekent het waarschijnlijk dat je iets meer tijd kwijt bent dan met de VAR, omdat de modelovereenkomst nog dient te worden ingevuld. Houd hier dus rekening mee.

Gelukkig zijn, zoals eerder reeds gezegd is, voorbeeldovereenkomsten te vinden om de website van de Belastingdienst. Hierop hoeven alleen nog maar de specifieke afspraken tussen jou als opdrachtnemer en de opdrachtgever te worden ingevuld.

Dat is niet erg moeilijk en kost ook niet zoveel tijd, zeker als je dit al een aantal keren gedaan hebt. Het enige minpuntje is, dat de werkgever wel weet dat hij geen extra belastingen hoeft te betalen, maar dat je als zelfstandige nog niet zeker weet of je gebruik kunt maken van fiscale voordelen als de ondernemersaftrek.

De Belastingdienst controleert namelijk pas achteraf, bij het inhouden van de loonbelasting, of de werkzaamheden daadwerkelijk worden gezien als winst uit onderneming.

Wat zijn de voordelen van de modelovereenkomst ten opzichte van de VAR?

Het gebruik van de modelovereenkomst, in plaats van de VAR, kent een aantal voor- en nadelen. De voordelen hiervan zijn onder andere:

  • De risico’s van een eventuele schijnconstructie zijn eerlijker verdeeld
  • Werken op basis van een schijnconstructie wordt minder aantrekkelijk gemaakt
  • Betere handhaving zorgt voor meer geld in de schatkist, en daar profiteren we allemaal van

Wat zijn de nadelen van de modelovereenkomst ten opzichte van de VAR?

Zoals gezegd kent de wetswijziging niet alleen maar voordelen, maar ook enkele nadelen. Dit zijn de belangrijkste nadelen van het gebruik van de modelovereenkomst ten opzichte van het gebruik van de VAR:

  • Het neemt meer tijd in beslag
  • Het kan door sommige mensen als lastig worden ervaren, omdat er wat juridische taal wordt gebruikt in de modelovereenkomst
  • Het maken van afspraken tussen opdrachtnemer en opdrachtgever is wat minder laagdrempelig

De modelovereenkomst: een vooruitgang?

Op zich is het heel erg goed dat fraude op dit gebied wordt opgespoord en aangepakt. Ook al is het misschien wat meer werk dan bij een VAR, we zouden allemaal moeten willen dat we netjes met elkaar omgaan en gewoon de belastingen en andere betalingen afdragen die we verplicht zijn te betalen. Wat dat betreft is het dus een vooruitgang te noemen.

De overeenkomsten zijn niet zo heel erg lastig om in te vullen, dus zou het in principe niet te veel tijd in beslag moeten nemen. Voor dit kleine tijdsbestek krijgt vooral de opdrachtgever een zekerheid terug.

Wordt de overeenkomst ingevuld zoals die is goedgekeurd door de Belastingdienst en worden de afspraken ook uitgevoerd zoals in de overeenkomst aangegeven. Dan weet de werkgever zeker dat de onderlinge afspraken achteraf niet worden gezien als behorend bij een loondienstverband en dat deze dus geen heffingen en premies hiervoor hoeft af te dragen.

Wordt er bij het uitvoeren van de afspraken niet gewerkt volgens de wet DBA, en houden opdrachtnemer en opdrachtgever zich dus niet aan de afspraken in de overeenkomst, dan kan achteraf uiteraard toch nog worden beslist dat er sprake is van een loondienstverband.

Het is dan erg fijn dat de risico’s door beide partijen worden gedragen, en niet alleen bij de opdrachtnemer worden neergelegd. De wet DBA is wat dat betreft heel eerlijk en ook dat is een vooruitgang te noemen.

Wat schort er nog aan?

Helaas is de vooruitgang die geboekt kan worden op dit gebied hiermee nog niet compleet. Er blijven schijnconstructies bestaan die gebaseerd zijn op uitbuiting van starters die moeilijk aan een baan kunnen komen en daardoor als ZZP’er gaan werken en mensen die binnen een bedrijfstak aan de slag willen waar weinig werk in is.

Je kunt dan wel beiden een modelovereenkomst tekenen, maar de Belastingdienst kan hiermee nog altijd niet controleren of er bijvoorbeeld gefactureerd wordt aan meerdere bedrijven, terwijl de persoon in werkelijkheid slechts voor één bedrijf werkt.

Daarnaast blijven er ook onder de modelovereenkomst mogelijkheden om langere tijd voor één bedrijf te werken op ZZP-basis. Waardoor de ZZP’er uiteindelijk toch hetzelfde werk doet als iemand die normaal in loondienst is, maar met minder zekerheden en zonder ziekte- en vakantiegeld en pensioen.

Ook kan niet worden gecontroleerd of er wordt voldaan aan de verplichtingen die de Wet op het minimumloon stelt, omdat de modelovereenkomst, waarin de tariefafspraken worden vastgelegd, nog niet verplicht is.

Er zijn voldoende ZZP’ers die onder druk werk aannemen tegen een tarief dat soms ver onder het minimumloon ligt. Schijnconstructies en uitbuiting worden hiermee dus helaas nog niet uit de wereld geholpen. Zaken die in deze tijden van slechte werkgelegenheid en explosieve groei van flexwerk en werk op ZZP-basis aan de orde van de dag zijn.

Je las een blog artikel van FSP.

Heeft u vragen? Contact opnemen mag altijd

Wat u ook kunt doen, is doorklikken naar andere artikelen, zoals:

Wil je direct aan de slag?

Doe een gratis aanvraag en kom in contact met een freelancer. Of ga aan de slag als freelancer en kom in contact met nieuwe cliënten.